100 jaar WK wielrennen: het ene hoogtepunt na het andere

In september speelt Vlaanderen opnieuw gastheer voor het 2021 UCI Road World Championships Flanders, Belgium, bijna twintig jaar na de vorige Belgische editie. Sowieso is het wereldkampioenschap een hoogmis voor elke wielerfan, maar dit jaar is dat nog meer dan ooit het geval. Het wielerkampioenschap is immers een eeuw oud. Dat is honderd jaar waarin fietsen en bij uitbreiding mobiliteit een enorme evolutie gekend hebben. Zeker als je kijkt naar hoe het fietsen in competitie in al zijn facetten geëvolueerd is. De training, het materiaal, de tweewielers, de groeiende populariteit van het vrouwenwielrennen … Ja, zelfs (en misschien wel het meest) de ŠKODA-volgwagens in de karavaan zouden bijna onherkenbaar zijn voor de bikkels die in 1921 aan de startlijn verschenen. De ongelooflijke passie, die zouden ze wél nog herkennen.

Glorietijd voor fietsen

“We hebben unaniem besloten een wereldkampioenschap wielrennen te creëren. De koers gaat binnen in één jaar door in Kopenhagen.” Historische woorden van de toenmalige UCI-president en Antwerpenaar Émile De Beuckelaer. Het was het begin van wat een heel avontuur zou worden dat dit jaar in september Brugge en Leuven als aankomstplaatsen kent. De timing was in begin jaren twintig in elk geval perfect. Het fietsen en wielrennen waren enorm populair. Elke stad die zichzelf serieus nam had een of meerdere velodrooms, wielrenners waren echte local hero’s. In de jaren daarvoor ontstonden veel nieuwe fietsmerken en -winkels, waarvan een aantal nu nog bestaan. Als we terugkeren in de tijd naar het Tsjechië van 1895, maken we kennis met een zekere Václav Laurin en Václav Klement, een ondernemersduo dat zich waagde aan de bouw van hun eigen tweewielers. Een enorm succes, zo bleek, ook toen Laurin en Klement de verbrandingsmotor omhelsden en overschakelden naar de constructie van motorfietsen. De geboorte van ŠKODA was een feit, al werd de merknaam pas in de jaren twintig ingezet als automerk. Leuk detail: wie anno 2021 de hoogste afwerkingsgraad kiest bij bepaalde ŠKODA-modellen, zoals de hybride SUPERB iV, rijdt met een Laurin & Klement-versie naar huis. Tot op heden blijven de namen van de Founding Fathers een referentie naar vakmanschap en kwaliteit.

Een WK voor iedereen

Aanvankelijk mochten enkel amateurs aan het WK deelnemen en was het UCI-wereldkampioenschap niet veel meer dan een tijdrit. Maar dat veranderde snel. Vanaf 1927 werd het WK echt een evenement met koersen voor de elite en voor amateurs. Op een passende locatie: de Nürburgring, vandaag nog altijd een ware mekka voor de autosport. De allereerste wedstrijd was een brutale race, 182 km en meer dan 6 uur lang in de gietende regen en ijzige koude. Slechts 18 van de 55 renners haalden de eindstreep. Het was ook de enige keer dat goud, zilver en brons naar profs uit hetzelfde land gingen. Alfredo Binda werd de man die voor het eerst de iconische, nieuw gecreëerde regenboogtrui mocht aantrekken.

Voor een volgende mijlpaal was het wachten tot 1958. Toen organiseerde het UCI voor het eerst ook een WK voor vrouwen. De 25-jarige Elsy Jacobs was de eerste kampioene, in de jaren daarna was het de Belgische Yvonne Reynders die vele zeges veroverde. Ze werd vier keer wereldkampioen! Dat wielrensters ook een WK kregen kwam geen moment te laat, al bleven de vrouwelijke atleten lang in de schaduw van hun mannelijke tegenhangers. Onder andere dankzij de straffe dubbele overwinning van Anna van der Breggen in 2020 keert het tij stilaan.

De groten

In zijn beginjaren was het WK eigenlijk eerder een Europees onderonsje. Pas vanaf 1974 kunnen we spreken van een mondiaal evenement. Eddy Merckx verdiende toen zijn (laatste van drie) regenboogtrui in Montreal in Canada – de eerste keer dat het wereldkampioenschap buiten Europa plaatsvond. De wedstrijd werd daardoor nog gevarieerder, met elk jaar een andere omgeving en soms verrassende parcours. Dat maakt ook dat het wereldkampioenschap niet voorbehouden is voor een bepaald type rijder. Een jaar kan het wegparcours meer in het voordeel van een berggeit zijn, het jaar nadien ligt het sprinters beter, enz.

Waar het WK ook plaatsvond, de Belgen deden het telkens zeer goed. In termen van het aantal gewonnen medailles is ons land de absolute nummer één, dankzij legendarische namen als Rik Van Steenbergen, Eddy Merckx, Rik van Looy, Freddy Maertens, Georges Ronsse en Briek Schotte. Zij wonnen allemaal meermaals een WK-titel op de weg. Maar de enige die dat drie jaar op rij wist te verwezenlijken, is de Slovaak Peter ‘De Grote’ Sagan. Hij droeg de regenboogtrui onafgebroken van 2016 tot en met 2018.

Echte helden

Renners fietsen nu sneller en vaak ook verder dan in de beginjaren van het WK. Maar (en zonder de huidige prestaties te minimaliseren) die oude garde verdient echt wel het etiket ‘helden’ wel. Koersen was zwaar werk, onder meer omdat het gebruikte materiaal een stuk minderwaardig was dan nu. Kaders waren veel zwaarder en logger bijvoorbeeld. Bandtechnologie stond ook minder ver. Om over versnellingen maar te zwijgen. Het is nog niet zo lang geleden dat elke schakelactie het verplaatsen van de hand van het stuur naar een kaderbuis betekende. En dan moest de renner nog zelf de versnellingshendel net genoeg verplaatsen. Er is wel vaker een sprint verloren omdat op een cruciaal moment de ketting met een knarsend geluid even niet pakte, een signaal voor een achtervolger om te demarreren. Nu zie je de subtiele schakelbewegingen aan het stuur zelfs niet.

Wat niet opvalt op oude beelden is het materiaal van de kledij van renners. Als je de volgende keer zelf een rit van 50 of 100 km maakt in je lycraoutfit, denk dan eens aan renners uit de beginjaren van het WK. Zij gaven alles terwijl ze een truitje en short van wol droegen. Een regenbui? Die lap wol werd meteen een kilo of twee zwaarder. Uitdrogen stond niet op het programma. Gelukkig is dat met shirts en bib shorts uit kunstmatige textiel zoals polyester en spandex verleden tijd.

Van auto tot fiets

De diepe gewortelde roots van ŠKODA in de fietswereld zijn de reden waarom het merk met zoveel overtuiging de wielersport steunt. Maar ook fietsen in het algemeen. Daar past ook een visie op multimobiliteit bij, waarbij nieuwe motortechnologie en elektrificatie hand in hand gaan met alternatieven voor korte afstanden. De fiets dus. ŠKODA bouwt niet enkel baanbrekende hybride- en elektrische wagens, maar heeft ook een zeer uitgebreid aanbod aan fietsen. Momenteel zijn er een zestiental modellen voor heel het gezin, van kinderfietsjes tot sportmodellen. Alles wat je nodig hebt voor een fietsavontuur verder van huis. Een ruime koffer voor je tweewieler, daar kan je bij de meeste modellen ruimschoots op rekenen. Ben je op zoek naar een drager voor op de trekhaak of het dak, dan kan je altijd terecht op de ŠKODA accessoiresshop!

We love cycling! Ontdek waarom ŠKODA ideaal is voor fietsliefhebbers »

Fotos ©Thibaut Debelle